Satranç

İşte Stefan Zweig'den beni benden alan bir başka kitap. Kısa ama insanın içini acıtan bir hikaye... Kitap, New York'tan Buenos Aires'e giden bir gemide dünya satranç şampiyonu Czentovic ile satrancı bir kitaptan öğrenen Dr. B.'nin karşılaşması gibi görünse de derinlerde çarpıcı analizler var. 

II. Dünya Savaşı sırasında Almanlara esir düşen Dr. B'ye en ağır işkence yapılır: Hiçlik. Bu ağır işkence karşısında insan psikolojisi, Zweig gibi bir psikolojik tahlil ustasınca harika betimlenmiş:

"(...)Bize hiçbir şey yapmadılar, bizi tümüyle hiçliğin içine yerleştirdiler, çünkü bilindiği gibi yeryüzünde hiçbir şey insan ruhuna hiçlik kadar baskı yapamaz."

Dr. B, bu psikolojik işkence karşısında bir çıkış kapısı bulur. Bir paltonun cebinde bulduğu bir kitabı çalar. Bu bir satranç kitabıdır. Beynini, düşüncelerini oyalamak için bütün oyunları sanal olarak beyninde kurar. Tahta ve taşlar yoktur. Bir süre sonra kitapta yer alan bütün oyunlardan sıkılır ve kendi kendiyle maç yapmaya başlar. Şizofreninin kıyılarında gezinen bir kahraman... Bir delirme hikayesi... Hapis hayatından kurtulduktan sonra, vapurda bu saplantısının tekrar su yüzüne çıkması...

Stefan Zweig'in intihar etmeden önce yazdığı bu son kitabı, bu intihar mektubunu mutlaka okuyun.