Lizbon Kuşatmasının Tarihi

José Saramago ismini Nobel ödülü almasıyla duymuştum ama okumak isteği Blindness filmiyle oldu. Daha sonra biraz araştırınca hemen hemen bütün kitaplarının Türkçe'ye çevrildiğini gördüm ve bir saplantı halinde bütün kitaplarını satın almaya başladım. 1922'de Portekiz'de doğan yazar, makinistlikten düzeltmenliğe kadar bir çok işte çalışmış. İlk romanını 25 yaşında yazan Saramago 'söyleyecek hiçbir yeni sözüm yok' diyerek sonraki 25 yıl boyunca bir şey yazmaz. Daha sonra 1977'den itibaren birbiri ardına romanlarını yazmaya başlar. 1998 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü alır. Haziran 2010 yılında 87 yaşında hayatını kaybeder.

Dediğm gibi, José Saramago, uzun süredir okumak istediğim bir yazar. Lizbon Kuşatmasının Tarihi ile Saramago okumalarımın pek iç açıcı başladığını söyleyemem. Zaten bu kitabı okurken sıkılacağım ve zorlanacağım konusunda sevgili Deniz uyarmıştı ama ben önyargılı olmamaya çalışarak kitaba başladım ama daha ilk sayfalarda ona hak verdim. (Kitap hakkındaki yorumlarını çok merak ediyorum bu arada) Bir defa uzun paragraflar, cümleler biraz zorluyor insanı. Cümleler birbirlerinden sadece nokta ve paragraflarla ayrılıyor, bu da özellikle diyalogları okurken sık sık bazı kısımların tekrar üzerinden gitmeme neden oldu. Kitabın ilk yüz sayfalık kısmı benim için bayağı zorlu bir okuma oldu. Bu yüz sayfalık kısmı dört günde bitirebildim. Bu aşamadan sonra kitap kısmen daha akıcı hale gelmeye başladı ve kısa sürede kendini okuttu.

Lizbon Kuşatmasının Tarihi'nin baş kahramanı Raimundo Silva bir yayınevinde düzeltmen olarak çalışmaktadır. Bir gün kontrol etmesi için gönderilen Lizbon Kuşatmasının Tarihi isimli kitapta düzeltmeler yaparken bile-isteye kitapta bir değişiklik yapar: Kitapta yer alan bir fiile olumsuzluk takısı ekleyerek kuşatma sırasında Haçlıların Portekizlilere yardım etmediğini belirtir. Bu değişiklik daha sonra farkedilir, daha önce yaptığı önemli işlerin de etkisiyle işten çıkarılmaz. Tam bu sırada yeni amiri Dr. Maria Sara tarafından bu olumsuzluk takısından hareketle yeniden kurgulanmış bir kuşatma tarihi yazması önerilir. Bu önerinin üzerine Raimundo Silva, Lizbon Kuşatmasını yeniden kurgulamaya başlar. Bir süre sonra ikisi arasında da bir ilişki başlar. Arka kapakta da belirtildiği gibi roman içinde roman bir durum ortaya çıkıyor bu noktada. Bir tarafta Silva'nın yazdığı yeni kuşatma tarihini okurken bir taraftan da Silva ile Maria Sara arasında başlayan ilişkiyi okuyoruz.

Saramago okumalarım biraz zorlu başladı biliyorum fakat gözüm korkmasına rağmen okumalarım devam edecek. Anlatım tarzına ve yazım üslubuna alışmak biraz sancılı oldu. Biraz göz atınca diğer kitaplarında da noktalama işareti olarak sadece nokta ve virgül kullandığını gördüm. İlk başlarda okuyucuyu en fazla zorlayan kısım da bu oluyor. Başlarda yaşadığım bu zorluklara rağmen kitabın son kısımlarından zevk aldım ben.

Saramago'yu daha önce okumuşsanız sorun yok ama okumayı düşünüyorsanız; Lizbon Kuşatmasının Tarihi ile başlamayın ve önce yazarın üslubuna alışmak için diğer kitaplarına bir göz atın derim.